نگاهی به تفسیر ادبی عرفانی قرآن مجید ( 975 )
ســوره 16 : نحـــل ( مـکّــی ـ 128 آیه دارد ـ جزء چهــاردهم ـ صفحه 267 )
( قسمــت بیست و سوم )
نعمـت و نقمـت
( جزء چهارد هــم صفحــه 276 آیه 83 )
بسم الله الرحمن الرحیم
یَعْرِفُونَ نِعْمَتَ اللّهِ ثُمَّ یُنکِرُونَهَا وَأَکْثَرُهُمُ الْکَافِرُونَ
تفسیـــر لفظـــی :
نعمت خدا را مى شناسند اما باز هم منکر آن مى شوند و بیشترشان کافرند
تفسیـــر ادبی و عرفانی : [بخش دوم]
هرچه خــــــدا از بهر مـــردم آفریده از چهــــار قسم بیرون نیست :
اول آن که ؛ در هر دو جهـــان پسندیـــــده است ، و آن دانائی و خوی نیک است ، و در حقیقت نعمتی است که همه ی دل ها و طبع ها به خوبیِ آن گواهی دهد .
دوم آن که ؛ هم در دنیــــا و هم در آخرت ، زیان بخش و ناپسند است ، و آن نادانی و بدخوئی است ، که همه ی طبع ها از او رمیده و نزد خردمندان نکوهیده است .
سوم آن که ؛ در این جهان سبب آسایش و راحت است ، اما در جهان عقبی سبب رنج و محنت ! و آن تجملات و زینت های دنیـــــا است ، که نادان ها آن را نعمت شمرند و دانایان آن را نقمت ! مانند عسلی که در آن زهـــــر باشد ، آن که نداند ظاهر آن را بیند و نعمت داند ! و آن کس که داند از خطــــر آن آگاه است و آن را بــــــــلا داند و نخورَد !
چهارم آن که ؛ در این جهــــان مایه ی رنـــــج است و دشواری ، و در آخــــرت ، راحت است و شادی ! و آن ریاضت و مجاهدت و مخالفت با شهوات و هواهای نفسانی است ، که غــافـــــل آن را بـــــــــلا شمارد و عــاقــــــل آن را عیـن نعمت داند ! همچون داروی تنــــد که نزد بیمــــــــار تلـــــخ است لیکن درمان و شفــــا در پی دارد ! و این رنــــــج در راه آن نعمت ، گــــــــران نیست !
و اما در باب (عُجب) :
تبــــاهیِ طاعت و خدمت در دو چیـــــز است :
یکی عُجب (خودبینی و خودپسندی)
و دیگری یأس (نومیدی از رحمت خدا )
که ؛ هرکس در خـــــودنگریست و خودبین و خودپسند شد ؛
از طلب ، خود را بی نیـــــــــــــاز داند ،
و هرکس نومیـــــــــد شد ؛ از تــلاش فرو ایستـــد و سستی در او آید
و در عبـــــادت نیز کاهــــــــــل و بی رغبــــــــت شود !
که یکی از بزرگان دین گفتــــــه :
اگر هر شب خواب روم (تهجّـــد نداشتـه باشم) و بامدادان شکستـــه و ترسان باشم ،
دوست تــــــــر دارم تا این که همــــــــــه ی شب نمــــــــــــــاز گــــزارم
و به خود مُعجِــب (خودبین و خودپسند) باشـــــــم !
موضوع :